?rmet Hospital’dan Klinik Psikolog Meltem Keser “Tükenmi?lik Sendromu” hakk?nda merak edilen sorular? cevaplad?.

Tükenmi?lik sendromu genellikle stresli ve yo?un i? hayat?na sahip ki?ilerde görülür. ??teyken keyifsiz olan birey i?te olmad??? zamanlarda keyifli olabilir. Fakat hissetti?i olumsuz duygular tüm hayat?n? etkiler. Sorumluluk alarak önemli kararlar vermesi gereken, i? yeti?tirmesi için bask? gören, zamana kar?? yar??an, yapt??? i? için fazla dikkatli davranmas? gereken ki?ilerde, zaman zamanda i? yerinde ya?ad??? tutars?zl?klar ve u?rad??? mobing de ki?inin tükenmi?lik hissini artt?r?r.

Tükenmi?lik sendromu olu?ma riski di?er ki?ilere göre daha yüksektir. Ayn? zamanda ki?isel faktörler de tükenmi?lik sendromuna yol açabilir. Mükemmeliyetçilik odakl? olan, sonuç odakl? olan ki?ilerde, hay?r derken zorluk ya?ayan ve i? hayat?nda yapmas? gerekti?inden fazla sorumluluk üstlenen ki?ilerin de bu sendroma yakalanma riski artabilir.

Tükenmi?lik Sendromu Belirtileri

Tükenmi?lik sendromu ya?ayan ki?ide rastlanan semptom ve belirtiler depresyon belirtileri ile benzerlik gösterir ve zaman zaman kar??t?r?labilir. Tükenmi?li?in; ilki bitkinlik olacakt?r. Bitkinlik ya?ayan birey hem fiziksel hem de duygusal aç?dan tükenmi?lik hissedecektir. Fiziksel semptomlar; uyku ve yemek düzeninde de?i?iklik, kar?n a?r?s?, ba? a?r?s?, uyku problemleri ve i?tah konusunda düzensiz de?i?iklikler olarak kendini gösterebilir.

?? yükünden bunalm?? ki?iler tatil yapmak ve kaçman?n hayalini kurabilirler. ?leri seviyedeki hastalar?n duygular?n? bast?rabilmek için alkol, uyu?turucu ve fazla g?da tüketimine yönelmesi de tükenmi?lik sendromu belirtileri aras?ndad?r.

Tükenmi?lik sendromu ya?ayan ki?ilerde arkada?lar?na ve aile üyelerine kar?? so?ukkanl?l??? olamama, kolay öfkelenme gibi durumlar olu?abilir. Günlük hayattaki stres faktörleri ile ba?a ç?kmak zorla??r. Özellikle planlamas?na göre gitmeyen durumlar ki?ilere a??lmas? zor engeller olarak gözükür.

Tükenmi?lik sendromu ayn? zamanda anksiyete ve depresyon gibi sa?l?k sorunlar?na da temel olu?turabilir. Unutkanl?k, karamsarl?k, de?ersiz hissetme, yorgunluk ve sindirim sistemindeki bozukluklar da belirtiler aras?nda yer al?r.

Tükenmi?lik Sendromu Evreleri

Tükenmi?lik sendromu 4 evreden olu?maktad?r.

· ?evk ve Co?ku Evresi Bu evrede ki?i i? hayat?na kar?? istekli, yüksek umutlar? olan

· ve motive olmu? durumdad?r.

· Dura?anla?ma Evresi

· Engellenme Evresi

· Umursamazl?k Evresi

?evk ve Co?ku ?lk Evre

?dealistlik evresi olarak da adland?r?lmaktad?r. ?lk evredeki birey fazla sorumluluk alt?nda kal?r ve sorumluluklar?n? gerçekle?tirebilmek için hem psikolojik hem fiziksel yönden s?n?rlar? a?acak kadar

kendini zorlayabilir. Bireyler bu a?amadayken oldukça iyimserdir. Sorumluluklar? için çok fazla çaba sarf eder. Ki?inin hayat? sorumluluklar? üzerine ?ekillenmeye ba?lar. Fakat bu evrede ki?ide enerji azalmas? ve yorgunluk hissi olu?maya ba?lar. Bu belirtiler ikinci evrenin ba?lang?c?na i?aret eder.

Dura?anla?ma 2. Evre

Bu a?amada birey yapt??? i?lerin sonucunda memnun olmaz. Çaba ve zaman harcayarak gerçekle?tirdi?i eylemleri beklentisini kar??lamaz. Sendromun bu evresindeki ki?iler duygusal bir buhrana girebilir. Sonras?nda üçüncü evre görülmektedir.

Engellenme 3. Evre

Sendromun üçüncü evresindeki birey di?er evrelerde ya?an?lan olumsuz durumlar?n hep devam edece?ini dü?ünür ve bu zamana kadar biriken mutsuzluk, umutsuzluk ve bitkinlik hislerinin içinden ç?kamaz. Bu evrede içine kapan?k olmaya ba?layan bireyler çok fazla umutsuz hissederler ve kendilerini her ?eyden uzak tutmaya çal???rlar. Ayn? s?rada ki?i, artan duygusal yükü sebebiyle sinir nöbeti, öfke problemi, tepkisizlik ve uyku bozuklu?u gibi semptomlar ya?amaya ba?lar.

Umursamazl?k Son Evre

Apati evresi olarak adland?r?lan a?ama tükenmi?lik sendromundaki son evredir. Son evredeki ki?inin etraf?nda gerçekle?en olaylara kar?? tepkisiz kald??? gözlemlenmektedir. Geçmi?teki olaylara kar?? inanc?n? yitirmi? olan ki?inin gelecek için de umut dolu beklentileri yoktur. Bu a?amadaki ki?i i? hayat?nda ve sosyal ili?kilerinde sorun ya?ar. Her ?eyin kötüye gitti?ini ve asla düzelmeyece?ini dü?ünür. Olaylarla ba?a ç?kmakta zorlanan ki?i sorumluluklar?n? yerine getirmekte zorlanabilir, i? hayat?nda pasif kalabilir hatta istifa edebilir.

Tükenmi?lik Sendromu Tedavisi

Sendromun a??r seyretmedi?i vakalarda ki?inin kendinin alabilece?i önlemler, i? hayat?nda ve sosyal ya?am?nda yapaca?? de?i?iklikler sendromla ba?a ç?kmada yeterli olabilmektedir. Sendromun olu?mas?ndaki ba?l?ca faktörleri belirleyerek terapi sürecindeki al?nacak önlemleri bu faktörlere göre olu?turur. E?er ki?i günlük ya?am?na devam edemeyecek durumda ise ilaç tedavisi uygulanmaktad?r.

Sendromun tamamen geçmesi ve hastan?n tekrar normal hayat?na kavu?abilmesi için ki?inin de çaba göstermesi gerekmektedir. Hasta ya?am stilinde de?i?iklikler yapmal?, kendine zaman ay?rmal? ve stres kayna?? olan durumlardan uzak durmaya çal??mal?d?r. Psikoterapiyi aksatmayan ve hekim taraf?ndan yap?lan yönlendirmelere uyan hastalarda tedaviye yönelik olumlu etkiler görmek uzun bir süreç gerektirmeyecektir.